Το ψυχολογικό τραύμα είναι ένα είδος βλάβης στον ψυχικό κόσμο που συμβαίνει ως αποτέλεσμα ενός τραυματικού γεγονότος. Όταν το τραύμα οδηγεί στην Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες η βλάβη μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στη χημεία του εγκεφάλου με δημιουργία δυσκολιών του ατόμου στην επαρκή διαχείριση του στρες.
Ένα στρεσογόνο γεγονός μπρορεί να γίνει τραυματικό αν:
Δεν ήσουν προετοιμασμένος για αυτό
Ένοιωσες αδύναμος να το εμποδίσεις
Συνέβη επαναλαμβανόμενα
Κάποιος ήταν σκόπιμα σκληρός απέναντί σου
Συνέβη στην παιδική ηλικία
Αυτό που έγινε στην πραγματικότητα , είναι ότι μπήκε σε λειτουργία ένας μηχανισμός αποδυνάμωσης που έρχεται στο προσκήνιο ακόμα και όταν δεν υφίσταται το γεγονός.
Νιώθεις αδύναμος και βιώνεις ένα έντονο αίσθημα κατάρρευσης, και έντονο ψυχολογικό πόνο που είναι υπερβολικά ως αντιδράσεις σε σχέση με το νέο γεγονός που τα προκάλεσε.
Πιθανά γεγονότα που βάζουν μπροστά τον μηχανισμό αποδυνάμωσης:
1)Σωματική κούραση
2)Έλλειψη επαρκούς ύπνου
3)Πείνα, δίψα , ζέστη -ό,τι προκαλεί σωματική δυσφορία
4)Χώροι με πολύ κόσμο
5)Σκέψη που έφερε στο προσκήνιο το τραυματικό γεγονός
6)Κατάσταση άγχους για κάτι που έχεις να αντιμετωπίσεις
7)Συνθήκες που μοιάζουν έστω και λίγο με το τραυματικό γεγονός
8)Ταινίες που περιγράφουν σωματική ή ψυχολογική βία
Μια τέτοια κατάσταση δεν είναι σπάνια , μια και συμβαίνει σε πολλούς ανθρώπους που έχουν ζήσει ένα τραυματικό γεγονός. Συχνά τους συνοδεύει σε όλη τους τη ζωή. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να λειτουργήσουν και να συνεχίσουν κανονικά τη ζωή τους.
Η λύση είναι η εξής:
1)Παρακολουθείς αυτό που σου συμβαίνει και αφιερώνεις λίγο χρόνο στους τωρινούς λόγους που το προκάλεσαν. Γράψε κάπου τους λόγους αυτούς.
2)Έλεγξε το περιεχόμενο των σκέψεων τη στιγμή που αναζωπυρώνεται το τραύμα. Αν σκεφτείς τα ίδια πράγματα μια άλλη ήρεμη στιγμή θα μπορέσεις να αμφισβητήσεις την εγκυρότητά τους .Εκείνη τη στιγμή "μιλάει το τραύμα" και όχι η λογική σου.
3)Βίωσε και ονόμασε τα συναισθήματα που αισθάνεσαι κατά τη διάρκεια της αποδυνάμωσης.
4)Όταν περάσει , σκέψου τρόπους ώστε την επόμενη φορά να διαρκέσει λιγότερο και να μην είναι τόσο έντονο.
Αν καταφέρεις να στρέψεις την προσοχή σου κάπου αλλού εκείνη τη στιγμή , ο εαυτός σου δεν θα διαθέτει μόνο έναν μηχανισμό αποδυνάμωσης , αλλά και έναν μηχανισμό ελέγχου των συναισθημάτων σου.
Σιγά σιγά η κατάσταση γίνεται όλο και πιο εύκολη, μέχρι να ελαχιστοποιηθεί ή και εξαλειφθεί.
Ειδικά αν μάθεις να αναγνωρίζεις τις πρώτες στιγμές , όταν ξεκινά να εκδηλώνεται, μπορείς μετά μέσα σε δευτερόλεπτα να εμποδίσεις την εκδήλωση των δυσάρεστων συναισθημάτων.
Μην αφήσεις τις δυσάρεστες αναμνήσεις να σου καθορίσουν τη ζωή , ακόμα κι αν ο ίδιος σου ο εαυτός σου λέει πως δεν μπορείς να το αντιμετωπίσεις. Η αλήθεια είναι ότι μόλις δεις πώς λειτουργεί , έχεις κερδίσει τη μισή μάχη.
Ερωτήσεις
1)Οι άλλοι θα με βοηθήσουν στην προσπάθειά μου;
Αν είσαι σε υποστηρικτικό περιβάλλον, πιθανότατα μπορείς να τους το πεις και να ζητήσεις βοήθεια και υποστήριξη. Πιθανόν όμως να μην καταλάβουν τι τους λες αν δεν είναι ενήμεροι για τέτοιες καταστάσεις. Σε αυτή την περίπτωση μην το αναφέρεις ξανά και αντιμετώπισέ το μόνος σου.
Αν είσαι σε χώρο δουλειάς ή σε δημόσιο χώρο προσπάθησε να μην το δείξεις, γιατί κάποιοι ίσως αντί να σε βοηθήσουν να το δουν σαν αδυναμία σου και να σε κάνουν να νιώσεις χειρότερα.
Δες το και ως προσπάθεια ελέγχου- πες "έξω δεν θα αφήσω να φανούν τα έντονα συναισθήματα" . Γίνεται.
2)Πώς να στρέψω την προσοχή μου σε κάτι άλλο;
Θα βρεις πολλές συμβουλές σε βιβλία για τη διαχείριση του άγχους.
Αν μπορείς άλλαξε χώρο και κάνε κάτι (πχ πάρε τηλέφωνο έναν φίλο).
Αν δεν μπορείς να αλλάξεις χώρο (πχ στο λεωφορείο) δοκίμασε το παρακάτω:
Παίξε το παιχνίδι των πέντε αισθήσεων.Δηλαδή:
Κοίταξε γύρω σου τι υπάρχει (αν βρεις κάτι να σου αρέσει ακόμα καλύτερα), άκου τους ήχους που υπάρχουν (ψάξε μήπως ακούσεις κάτι ευχάριστο) ή άκου μουσική αν είναι εύκολο , μύρισε ένα άρωμα που μπορείς να έχεις μαζί σου, άγγιξε κάτι που μπορείς να έχεις μαζί σου (πχ αντιστρες μπαλάκι ) γεύσου κάτι (πχ πάρε μια καραμέλα) ή διάλεξε από αυτά όσα σου αρέσουν περισσότερο.
Δεν είναι καθόλου αστείο! Μπορείς να αλλάξεις το απρόσκλητο πακετάκι συναισθημάτων όποτε θέλεις εσύ και μάλιστα όλο και πιο εύκολα!
Ο εγκέφαλός μας είναι φτιαγμένος για να νιώθει καλά και μπορούμε να τον βοηθήσουμε αν τύχει για κάποιο διάστημα να το έχει ξεχάσει!
ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ
Psychological trauma-Wikipedia(στα αγγλικά)
Healing Emotional and Psychological trauma(στα αγγλικά)
Ψυχολογικό τραύμα και παιδί
